[Valdi]

To pytanie kieruję do bocianiego eksperta/ów: dlaczego natura dala bocianom ubarwienie biało-czarne, lub całkowicie czarne??? Czy ubarwienie to może ma jakiś związek z "pobieraniem, oddawaniem" ciepła słonecznego czy też ma jakieś inne znaczenie???

[myewa]

Artykuł birdwatching http://www.birdwatching.pl/wiadomosci/26/art/1912

Dlaczego bocian ma czarne skrzydła?

Niejednokrotnie, pytając mieszkańców wsi o bociany białe, czy w pobliżu znajduje się ich gniazdo, otrzymywałem odpowiedź, że „białych nie ma, ale są czarno-białe”. To całkowicie logiczne skojarzenie (choć przyznam szczerze, że nie sposób się nie uśmiechnąć na taką odpowiedź). Logiczne, ponieważ każdy mieszkaniec naszego kraju od najmłodszych lat wie jakiego koloru upierzenie ma ten niezwykły ptak – czarno-białe.

O tym co może stać za tym, że lotki, czyli pióra na skrzydłach bociana, które służą do latania, są czarne, dowiedzieliśmy się z badań opublikowanych pod koniec ubiegłego roku. Jak u wielu innych gatunków ptaków zawarta w nich eumelanina ma właściwości wzmacniające strukturę piór, co jest niezwykle ważne, gdyż są intensywnie eksploatowane. Poza tym eumelanina jest antyoksydantem i przydaje się w usuwaniu szkodliwych wolnych rodników (w dużym skrócie to takie atomy, których elektrony nie mają pary i podkradają go z otoczenia, co może prowadzić do uszkodzenia DNA i raka). Chroni je także przed bateriami rozkładającymi pióra, które zbudowane są z keratyny, dlatego nazywamy je bakteriami keratynofagicznymi. To niezwykle ważna funkcja, ponieważ utrata lotek lub ich znaczące uszkodzenie mogłoby pozbawić bociany zdolności lotu, a to mogłoby prowadzić do szybkiej śmierci, choćby na skutek drapieżnictwa. Ponieważ produkcja melanin jest dość obciążająca dla organizmu, na najczarniejsze pióra mogą pozwolić sobie tylko osobniki w najlepszej kondycji. Stanowi to zatem również swoisty wskaźnik jakości danego ptaka. Ma to znaczenie przy wyborze partnera.

Kilka dni temu naukowcy opublikowali kolejny ciekawy artykuł na temat ptaków morskich, a dokładnie funkcji ciemnych skrzydeł (mają je np. mewy czy głuptaki). Zaraz wyjaśnię jaki ma to związek z bocianem. Okazało się, że dlatego że łatwo się nagrzewają, zmniejsza to opór powierza, a tym samym potrzebują mniej energii, aby latać. Co ciekawe w okresie letnim, gdy powietrze jest bardziej nagrzane, stawia ono także mniejszy opór naszym samochodom, gdy się nimi przemieszamy. Wcześniej odkryto podobną zależność w przypadku dronów, których skrzydła pomalowane z wierzchu ciemną farbą pozwalały na dalszy lot z tej samej prostej przyczyny – zużywały mniej energii na pokonanie oporu powietrza. Dziś uważa się, że ciemny wierzch skrzydeł ptaków morskich, to nie element maskujący, jak sądzono dawniej, a element poprawiający wydajność lotu.

Myślę, że ta sama zasada dotyczy bocianów białych, które podobnie jak ptaki morskie, zwłaszcza w czasie wędrówek, szybują na duże odległości. Co ciekawe to szybowanie jest tak wydajne, że gdy porównano wydatek energetyczny młodych ptaków w gnieździe i w czasie lotu na zimowiska, to okazało się, że w tym pierwszym przypadku był znacznie wyższy!

Bocian biały, choć wydawałoby się, że dobrze znany, kryje przed nami jeszcze wiele takich tajemnic.

Tekst: Adam Zbyryt